Το α- λιποϊκό οξύ (ALA) είναι ένα συστατικό, που όχι μόνο απασχόλησε την επιστημονική κοινότητα, αλλά συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο έρευνας.
Πρόκειται για ένα λιπαρό οξύ, που όχι μόνο παράγεται στο σώμα μας (από ένα άλλο λιπαρό οξύ, το οκτανικό οξύ), αλλά μπορούμε και να το προσλάβουμε είτε μέσω των τροφών (κυρίως συκώτι, καρδιά, νεφρά, μαγιά μπύρας) είτε μέσω συμπληρωμάτων διατροφής.
Επιπλέον, το α- λιποϊκό οξύ αποτελεί σημαντικό συστατικό συνενζύμων, που συμμετέχουν σε αντιδράσεις του μιτοχονδρίου, γεγονός που το καθιστά ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ενέργειας σε κυτταρικό επίπεδο.
Ωστόσο, το συγκεκριμένο οξύ έχει κεντρίσει το επιστημονικό ενδιαφέρον, γιατί είτε μόνο του, είτε σε συνδυασμό με άλλα συστατικά σχετίζεται με ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιγηραντική και αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ παράλληλα φαίνεται να προστατεύει από τη διαβητική νευροπάθεια, τον καταρράκτη και το γλαύκωμα.
Επιπλέον, υπάρχουν αναφορές για τη συμβολή του στη βελτίωση της μνήμης και του συνδρόμου χρόνιας κόπωσης. Παρόλο που τα επιστημονικά δεδομένα δεν προσφέρουν ξεκάθαρη υποστήριξη στην πολύπλευρη συνδρομή του, ωστόσο, η αυξανόμενη ζήτησή του μαρτυρά την εξαιρετική δημοφιλία του.
Μόλις το 20-40 % του διαιτητικού ALA απορροφάται(1) κι αυτό συμβαίνει, γιατί διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά τη βιοδιαθεσιμότητά του. Η ταυτόχρονη κατανάλωση τροφής την μειώνει και για το λόγο αυτό, συστήνεται η πρόσληψή του 30-60 λεπτά πριν το φαγητό ή 2 ώρες μετά από αυτό(2).
Μεταφέρεται γρήγορα στο αίμα κι από εκεί στους διάφορους ιστούς, όπως στην καρδιά, στο συκώτι και στους μύες. Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να διαπεράσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό (είτε το ίδιο, είτε ένας μεταβολίτης του - το διϋδρολιποϊκό οξύ, DHLA), συμβάλλοντας έτσι θετικά και σε διάφορες λειτουργίες του εγκεφάλου.
Αντιοξειδωτική δράση
Τόσο το ALA, όσο και ο μεταβολίτης του, το DHLA, παρουσιάζουν αντιοξειδωτική δραστηριότητα (3). Η αντιμετώπιση των επικίνδυνων ελευθέρων ριζών γίνεται σε δυο επίπεδα, άμεσα κι έμμεσα. Πιο συγκεκριμένα, δρώντας άμεσα, μπορούν και εξουδετερώνουν τις δραστικές μορφές οξυγόνου (ROS) πριν γίνουν πραγματικά επικίνδυνες για το σώμα μας κι όταν λειτουργούν έμμεσα, συμβάλλουν στην αναγέννηση δυο εκ των κυριότερων αντιοξειδωτικών συστημάτων, που διαθέτει ο οργανισμός μας, τις βιταμίνες Ε και C. Μάλιστα, μελέτες δείχνουν ότι το ALA αυξάνει την απορρόφηση και τη συγκέντρωση της βιταμίνης C στο πλάσμα του αίματος, κάτι που φαίνεται να μειώνεται με την ηλικία. Ακόμα, το ALA ενισχύει τη σύνθεση ενός άλλου αντιοξειδωτικού ενζυμικού συστήματος της ενδομυϊκής γλουταθειόνης (GSH), ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τον αντιοξειδωτικό του χαρακτήρα.
Σακχαρώδης Διαβήτης
Πολλές μελέτες έχουν γίνει επιχειρώντας να προσδιορίσουν την επίδραση του ALA στην αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη και των συμπτωμάτων του(4). Αν και δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο το τοπίο, ωστόσο υπάρχουν έρευνες, που δείχνουν ότι η συμπληρωματική χορήγηση ALA συνδράμει στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και στη βελτίωση της ινσουλινοαντίστασης. Ένας πιθανός μηχανισμός που φαίνεται να σχετίζεται με τη συγκεκριμένη ενέργεια είναι η αύξηση της έκφρασης μιας πρωτεΐνης (GLUT4), που μεταφέρει τη γλυκόζη μέσα στο κύτταρο. Παράλληλα, φαίνεται να μειώνει τα συμπτώματά του, όπως η διαβητική νευροπάθεια, ανακουφίζοντας τον ασθενή από το συχνό κι ενοχλητικό μούδιασμα και μυρμήγκιασμα των άκρων.
Νόσος Alzheimer
Μέσω διαφόρων ερευνών έχει παρουσιαστεί, επίσης, πιθανή συμβολή του στην αντιμετώπιση ορισμένων νευροεκφυλιστικών νόσων, που προκύπτουν λόγω ηλικίας, καθώς και γνωσιακών δυσλειτουργιών. Φαίνεται να βοηθά στην καλή λειτουργία της μνήμης, ενώ έχει αναδειχτεί η ευεργετική του δράση στην αντιμετώπιση της νόσου Alzheimer. Σε μια από τις πιο χαρακτηριστικές μελέτες του χώρου βρέθηκε ότι τα άτομα που τους είχε χορηγηθεί ALA μέσω συμπληρωμάτων παρουσίασαν σημαντικά μεγαλύτερη επιβράδυνση της νόσου, σε σχέση με τα άτομα που δεν είχαν λάβει ALA(5).
Πηγές
- Teichert J, Kern J, Tritschler HJ, Ulrich H, Preiss R. Investigations on the pharmacokinetics of alpha-lipoic acid in healthy volunteers. Int J Clin Pharmacol Ther. 1998; 36:625–8.
- Seward B. Critical appraisal of the use of alpha lipoic acid (thioctic acid) in the treatment of symptomatic diabetic polyneuropathy". Therapeutics and Clinical Risk Management. 7: 377–385. 2011
- Bast A, Haenen GR.Lipoic acid: a multifunctional antioxidant. Biofactors. 2003; 17:207–13.
- Ziegler D, Nowak H, Kempler P, Vargha P, Low PA. Treatment of symptomatic diabetic polyneuropathy with the antioxidant alpha-lipoic acid: a meta-analysis. DiabetMed. 2004; 21(2):114-121.
- Hager K, Kenklies M, McAfoose J, Engel J, Münch G. Alpha-lipoic acid as a new treatment option for Alzheimer's disease—a 48 months follow-up analysis. J Neural TransmSuppl .2007 ;( 72):189-93.