Ζούμε σε μια εποχή, που το αδύνατο σώμα αποτελεί πρότυπο και το μιντιακό σύστημα μάς βομβαρδίζει με εικόνες αδύνατων-αποστεωμένων κορμιών. Επίσης, στη χώρα μας, η έκθεση του σώματος χωρίς βαρύ ρουχισμό είναι συχνή, καθώς το περισσότερο χρόνο έχει ήλιο. Επομένως, δεν χρειάζονται περισσότερα ώστε να αντιληφθούμε, γιατί οι δίαιτες αδυνατίσματος εμφανίζουν τόσο μεγάλη δημοφιλία. Αν στην παραπάνω εξίσωση προσθέσουμε και την ανυπόμονη φύση του ανθρώπου για το «γρήγορο κι εύκολο», τότε έχουμε την ακριβή εικόνα για την τεράστια αύξηση της βιομηχανίας αδυνατίσματος, που διατείνεται ότι η απώλεια των κιλών μπορεί να γίνει χωρίς κόπο, με μαγικά χάπια, θαυματουργά μηχανήματα και αυστηρές δίαιτες. Τέτοιου είδους προσεγγίσεις – θεωρήσεις, βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στην ψυχοσύνθεση των απανταχού υπέρβαρων/παχύσαρκων, οδηγώντας στην άκριτη υιοθέτηση στερητικών διαιτητικών σχημάτων. Πόσο επικίνδυνες, όμως, είναι οι δίαιτες και τι μπορεί να προκαλέσουν στην υγεία μας;
Δύο ουσιαστικές παράμετροι για την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι η αυστηρότητα της δίαιτας και η διάρκειά της. Άρα, όσο πιο αυστηρή και μακροχρόνια είναι, τόσο μεγαλύτερες γίνονται οι πιθανότητες να επιβαρύνουμε την υγεία μας. Μάλιστα, οι ελλείψεις που παρουσιάζονται σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, εκλαμβάνονται από τον οργανισμό μας ως σημάδια, που θέτουν σε κίνδυνο την επιβίωσή του και με αυτόν τον τρόπο εκδηλώνονται τα πρώτα συμπτώματα. Πρόκειται, δηλαδή, για το καμπανάκι κινδύνου που κρούει το σώμα μας, ώστε να σταματήσει η συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αδυναμία, κόπωση, έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, ατονία, απώλεια μαλλιών, διακοπή εμμήνου ρύσης, ευερεθιστότητα κι εκνευρισμός, είναι μερικά από τα συνήθη συμπτώματα, που οι διαιτολόγοι ακούν στην καθημερινότητά τους.
Το πιο συχνό σύμπτωμα των διαιτών αδυνατίσματος είναι η απώλεια μαλλιών. Ο μειωμένος σίδηρος, κυρίως, αλλά και η Β12, το φυλλικό οξύ, ο ψευδάργυρος κι άλλα στοιχεία φαίνεται να σχετίζονται. Πολλές μελέτες έχουν αναδείξει τη σχέση αυστηρών διαιτών και απώλειας μαλλιών. Μία από τις πιο πρωτοπόρες έδειξε ότι απώλεια 10-25 κιλών σε διάστημα 2-5 μηνών, οδήγησε σε απώλεια μαλλιών σε ποσοστό 25-50%(1).
Επιπλέον, σημαντική είναι κι η σύνδεση που υπάρχει με τις νευρολογικές διαταραχές. Σε μια από τις πιο σημαντικές μελέτες του χώρου (Minnesota Starvation Experiment) βρέθηκε ότι οι άνδρες, που μείωσαν την ημερήσια πρόσληψη θερμίδων από τις 3200 περίπου στο μισό, με δική τους πρωτοβουλία, εμφάνισαν διάφορα ψυχολογικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη και κοινωνική απομόνωση(2). Είναι, επίσης, γνωστό ότι η απουσία βιταμινών του συμπλέγματος Β οδηγεί σε έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, απώλεια μνήμης, κατάθλιψη κ.α.(3).
Ακόμα, συχνές ενδείξεις όπως ξηροδερμία και γενικότερα δερματικές παθήσεις, σπάσιμο νυχιών, διαταραχές ύπνου, παρατεταμένη νευρικότητα και οξυθυμία, γαστρεντερικές διαταραχές οφείλονται σε μη επαρκή πρόσληψη βιταμινών Α, Ε, C, D, καθώς και πολλών αντιοξειδωτικών συστατικών.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης τέτοιου είδους συμπτωμάτων;
- Να μην κάνουμε μόνοι μας αυθαίρετα δίαιτες, που υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους.
- Να μην ακολουθούμε τη δίαιτα του γείτονα ή των περιοδικών.
- Να έχουμε ένα πρόγραμμα σχεδιασμένο από τον διαιτολόγο μας, σύμφωνα με τις ανάγκες μας.
- Να καταναλώνουμε ένα πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα διατροφής, που συμβάλλει στην πρόσληψη απαραίτητων συστατικών (βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων), ειδικά αν το διαιτολόγιό μας δεν είναι εξατομικευμένα σχεδιασμένο.
- Να θυμάστε ότι η ταυτόχρονη άσκηση βοηθά στον έλεγχο βάρους, αλλά αυξάνει τις ανάγκες του οργανισμού μας σε απαραίτητες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
Πηγές
- GoetteDK; OdomRB. Alopecia in crash dieters. Jama, 1976 Jun 14, 235(24):2622-3
- Todd Tucker, The Great Starvation Experiment: The Heroic Men Who Starved so That Millions Could Live, Free Press, A Division of Simon & Schuster, Inc., New York, New York, 2006.
- D.O. Kennenty. B Vitamins and the Brain: Mechanisms, Dose and Efficacy—A Review. Nutrients. 2016 Feb; 8(2): 68